Ὅσιος Εὐγένιος ὁ Αἰτωλὸς
Ὁ ὅσιος Εὐγένιος Ἰωαννούλιος ἢ Γιαννούλης ὁ Αἰτωλός, γεννήθηκε τὸ 1595 μ.Χ (ἢ 1596 μ.Χ.) στὸ Μέγα Δένδρο Ἀποκούρου ἀπὸ πτωχοὺς γονεῖς.
Νέος προσῆλθε στὸ μοναστήρι τῆς Παναγίας Βλοχοῦ στὸ Ἀγρίνιο. Χειροτονήθηκε διάκονος τὸ 1616 μ.Χ. στὴ Μονὴ Τατάρνας καὶ γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα παρέμεινε στὴ Μονὴ Ξηροποτάμου τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Τὸ 1619 μ.Χ. χειροτονήθηκε πρεσβύτερος στὴ Μονὴ Σινὰ ἀπὸ τὸν τότε Πατριάρχη Ἀλεξανδρείας Κύριλλο Λούκαρη καὶ κατόπιν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη μὲ τὸν ὅποιο ἔζησε πολλὲς ταλαιπωρίες γιὰ τὴν προσήλωσή του στὴν Ὀρθοδοξία καὶ γιὰ τὸ ἀδούλωτο πνεῦμα του. Ὁ Εὐγένιος, ἔφτασε στὸ σημεῖο, ἀκόμα καὶ νὰ καθαιρεθεῖ ἀπὸ τὸν Τουρκόφιλο καὶ Λατινόφρονα Πατριάρχη Κύριλλο Κοντάρη, ἀλλὰ ἀργότερα, τὸ 1639 μ.Χ., ὁ Πατριάρχης Παρθενίας τὸν ἀποκατέστησε πανηγυρικά.
Ὁ ὅσιος Εὐγένιος ἀπὸ τὸ 1639 μ.Χ. ὡς τὸ 1640 μ.Χ. διηύθυνε τὴ Σχολὴ τῆς Ἄρτας. Ἀργότερα πῆγε στὸ Καρπενήσι, ὅπου ἀνήγειρε μεγαλύτερο ναὸ τῆς Ἁγίας Τριάδας καὶ στὸν περίβολο τοῦ Σχολὴ Ἀνωτέρων Γραμμάτων, ποὺ ἔγινε γιὰ τὴν Εὐρυτανία κέντρο πνευματικῆς ἀναγέννησης καὶ ἀναδείχτηκαν ἀπὸ ἐκεῖ πολλοὶ σπουδαῖοι ἄντρες, ὅπως ἐπίσκοποι, Πατριάρχες κλπ. Ἐπίσης ὁ Ὅσιος, ἵδρυσε Σχολὲς στὴ Μονὴ Ἁγίας Παρασκευῆς στὰ Βραγιαννὰ καὶ στὸ Αἰτωλικό.
Ἐκοιμήθη προσευχόμενος τὸ 1682 μ.Χ. στὴ μονὴ Βραγγιανῶν, περιστοιχισμένος ἀπὸ ἀγαπητούς του μαθητές, ἀφήνοντας ἀξιόλογο συγγραφικὸ ἔργο. Βιογράφος τοῦ ὑπῆρξε ὁ πιστός του μαθητὴς ἱερομόναχος Ἀναστάσιος ὁ Γόρδιος. Ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἁγιοκατατάχθηκε τὴν 1η Ἰουλίου 1982 μ.Χ. (Ἡ μνήμη τοῦ ἀναφέρεται την 6η Αὐγούστου, ἀλλὰ ἐπειδὴ συμπίπτει μὲ τὴν μεγάλη ἑορτὴ τῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος ἑορτάζεται την 5η Αὐγούστου).
Ἀπὸ τὸ ὅλο ἔργο τοῦ ὁσίου Εὐγενίου φανερώνεται ἡ μεγάλη του ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀνθρώπους. Ὁ ἴδιος ὑπῆρξε ἀκούραστος πνευματικὸς ἐργάτης σὲ δύσκολες ὧρες τοῦ Γένους, φωτισμένος ὁδηγὸς καὶ ἐνάρετος διδάσκαλος. Τὴ ρητορεία, τὴ μόρφωση, τὴν ἀπέραντη μνήμη, τὸ θάρρος, τὴ θέληση καὶ τὴν ἐξαιρετική του βούληση τὰ ἔθεσε ὅλα γιὰ τὴν ἀνόρθωση τῶν ὑποδούλων ἀδελφῶν του. Στὸ Καρπενήσι ὑπάρχουν δύο παρεκκλήσια του. Ἕνα ἐντός του Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ τῆς Ἁγίας Τριάδος καὶ τὸ δεύτερο βρίσκεται στὸ γηροκομεῖο τῆς πόλεως.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος δ’. Ταχὺ προκατάλαβε.
Διδάσκαλος ἔνθεος καὶ ὁδηγὸς τῶν πιστῶν ἐδείχθης ἐν Πνεύματι, οἴα θεράπων Χριστοῦ, Εὐγένιε Ὅσιε, λόγω γὰρ διαπρεπῶν καὶ λαμπρότητι βίου, ὤφθης τῆς εὐσέβειας πρακτικὸς ὑποφήτης, διὸ ἡ Ἐκκλησία μακαρίζει σέ.