Ὁ Ἅγιος Ρωμανὸς ὁ ἐξ Ἀντρανόβης
Ὁ νέος ὁσιομάρτυρας Ρωμανός, καταγόταν ἀπὸ τὴν περιοχὴ τοῦ Καρπενησίου καὶ κατὰ πάσα πιθανότητα ἀπὸ τὸ χωριὸ Ἀνδράνοβα, ποὺ σήμερα καλεῖται Ἀσπρόπυργος. Ἀνατράφηκε ἀπὸ γονεῖς φτωχοὺς καὶ ἀγράμματους, ἀλλὰ εὐσεβεῖς καὶ παρέμεινε καὶ ὁ ἴδιος ἀγράμματος.
Κάποτε ἦλθε σὰν προσκυνητὴς στοὺς Ἁγίους Τόπους, στὴ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Σάββα, ὅπου ἄκουσε διηγήσεις γιὰ νεομάρτυρες τῆς πίστης καὶ ἔτσι τὸν κατέλαβε ὁ πόθος τοῦ μαρτυρίου. Πῆγε στὴ Θεσσαλονίκη, ὅπου ὁμολόγησε μὲ θάρρος μπροστὰ στὸν κριτὴ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, σὰν ἀληθινὸ Θεὸ καὶ σωτήρα τῶν ἀνθρώπων καὶ κατηγόρησε τὸν Μωάμεθ σὰν παραμυθά. Τὰ βασανιστήρια ἦταν φρικτά. Ὁ ἀρχηγὸς τοῦ τούρκικου στόλου, ζήτησε νὰ τοῦ δοθεῖ ποινὴ ἰσόβιας δουλείας στὰ κουπιὰ τῶν πλοίων. Κάποιοι χριστιανοὶ ὅμως, τὸν ἐλευθέρωσαν ἀντὶ χρημάτων καὶ τὸν ἔστειλαν στὸ Ἅγιο Ὅρος στὰ Καυσοκαλύβια.
Στὸ Ἅγιο Ὅρος ἔμεινε κοντὰ στὸν Ὅσιο Ἀκάκιο τὸν Καυσοκαλυβίτη, ὅπου μὲ προσευχὴ καὶ νηστεία προπαρασκευάστηκε γιὰ τὸ μαρτύριο. Μὲ τὴν εὐλογία λοιπὸν τοῦ πνευματικοῦ του, μοναχὸς πλέον τώρα, ξεκίνησε γιὰ τοὺς Ἁγίους Τόπους νὰ μαρτυρήσει. Ἀλλὰ γιὰ νὰ μὴ συμβεῖ κάτι κακὸ στὸν Πανάγιο Τάφο, τελικὰ πῆγε στὴν Κωνσταντινούπολη. Ἐκεῖ προκάλεσε τοὺς Τούρκους, καὶ τὸν ἔριξαν μέσα σ’ ἕνα ξεροπήγαδο, νηστικὸ γιὰ 40 μέρες. Τελικὰ τὸν ἀποκεφάλισαν στὶς 5 ἢ 6 Ἰανουαρίου (κατὰ ἄλλους στὶς 16 Φεβρουαρίου) τοῦ 1694 μ.Χ.
Τὸ Ἱερὸ λείψανο τοῦ ἀγοράστηκε ἀντὶ 500 γροσιῶν ἀπὸ ἕναν Ἄγγλο πλοίαρχο καὶ μεταφέρθηκε στὴν Ἀγγλία. Ἀξίζει τέλος νὰ ἀναφέρουμε ὅτι τὸ μαντήλι μὲ τὸ αἷμα τοῦ Ἁγίου, βρίσκεται στὴ Μονὴ Δοχειαρίου. Ἀκολουθία τοῦ Ἁγίου βρίσκεται στὸν Κώδ. 61 σέλ. 265 τῆς Καλύβης Ἰωασαφαίων στὰ Καυσοκαλύβια καὶ ἐκδόθηκε στὸ Βόλο τὸ 1937 μ.Χ.
Ἡ Ἐκκλησία ἑορτάζει τὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου καὶ στις 16 Φεβρουαρίου.
Ἀπολυτίκιον
Ἦχος γ’. Μέγαν εὔρατο ἓν τοῖς κινδύνοις.
Σθένει Χάριτος τῆς Παναγίας ρώμην ὤνησας τὴν πανολβίαν καὶ ρωμαλέως ἠγωνίσω, Μακάριε· ὅθεν Χριστὸν ὡς Θεὸν ὠμολόγησας καὶ μαρτυρίω τὴν πίστιν ἐτράνωσας, Ρωμανὲ ἔνδοξε, Ἀσπροπύργου τὸ σέμνωμα. Σωτήρα Θεὸν ἱκέτευε δωρήσασθαι ἠμὶν τὸ μέγα ἔλεος.